Trắc Nghiệm Tính Cách với MBTI (Myers-Briggs Type Indicator) Test

MBTI (Myers-Briggs Type Indicator) là một bài kiểm tra tính cách cực kỳ phổ biến, được hơn 2,5 triệu người thực hiện mỗi năm và được sử dụng bởi 89 trong số 100 công ty trong danh sách Fortune.

Tôi làm bài test này lần đầu vào năm 2014, tôi là INTJ, kết quả này có nghĩa là tôi sống nội tâm (I) hơn hướng ngoại, trực quan (N) hơn cảm nhận, suy nghĩ (T) nhiều hơn cảm giác, và đánh giá (J) hơn thừa nhận.

Ngẫm nghĩ, thấy cũng có vẻ đúng cho mình, mặc dù thời thời điểm đó tôi đang làm marketing bên nghành Dược, đứng nói trong các hội nghị y tế trước vài chục tới vài nghìn bác sĩ là công việc thường xuyên,nhưng tôi là người hướng nội hơn, tôi luôn thích một cuốn sách hay hơn là những buổi tiệc tùng.

Nhưng khi tôi làm bài test MBTI này vài tháng sau, tôi đã là ESTP. Đột nhiên tôi có nhu cầu tương tác với những người khác cao hơn, thích các công việc rủi ro hơn.

Như vậy thì mình là kiểu đa tính cách à? Nên tôi bắt đầu đọc các tài liệu, tìm kiếm bằng chứng khoa học của cái loại test này.

Trong khoa học xã hội, người ta sử dụng bốn tiêu chuẩn: các phạm trù có ổn định (reliable), chính xác (valid), độc lập (independent) và toàn diện không (comprehensive)? Đối với MBTI, bằng chứng cho thấy nó không thực sự thể hiện đầy đủ các tiêu chí này. [1]

Độ ổn định (Reliability) là kỹ thuật kiểm tra thống kê về hiệu quả của bộ công cụ nghiên cứu, được sử dụng với nhiều mục đích nghiên cứu khác nhau: kiểm tra độ tin cậy của phiếu câu hỏi, kiểm tra độ tin cậy của một quan sát, kiểm tra độ tin cậy trong nghiên cứu thực nghiệm. Bản chất của độ ổn định (Reliability) ở đây là nhà nghiên cứu thu được những kết quả giống nhau sau nhiều lần kiểm tra, nghiên cứu. Nói cách khác, độ ổn định (Reliability) ở đây chính là sự ổn định về mặt kết quả trong một chu trình thời gian (Robson, 2010).

Độ chính xác (validity) xác định xem thực sự nghiên cứu có đo lường được cái mà nó dự định đo lường hay không hoặc tính chính xác của kết quả nghiên cứu như thế nào. Nói cách khác, công cụ nghiên cứu có cho phép bạn nhắm vào tâm điểm của đối tượng nghiên cứu hay không? Joppe (2000).

1. Độ Ổn Định (Reliability) của MBTI Test?

Một bài kiểm tra là đáng tin cậy nếu nó cho kết quả giống nhau từ các nguồn khác nhau. Nếu bạn nghĩ rằng bạn bị cận thị, bạn có thể tự tin hơn khi hai bác sĩ mắt chuyên khoa khúc xạ đều khẳng định điều này.

Trong kiểm tra tính cách, độ ổn định (reliability) có nghĩa là nhận được kết quả nhất quán theo thời gian hoặc điểm số tương tự khi được nhiều người biết rõ về một cá nhân thực hiện bảng đánh giá.

Như kết quả không nhất quán của tôi ở trên, MBTI kém về độ ổn định. Nghiên cứu cho thấy “có tới 3/4 số người kiểm tra có một kiểu tính cách khác khi được kiểm tra lại”, Annie Murphy Paul viết trong The Cult of Personality Testing, “và 16 kiểu tính cách đặc thù được Myers-Briggs mô tả là không hề có cơ sở khoa học”. Trong một bài báo 2013 [2], Roman Krznaric nói thêm rằng “nếu bạn làm lại bài kiểm tra chỉ sau khoảng thời gian 5 tuần, thì có khoảng 50% khả năng bạn sẽ rơi vào một loại tính cách khác”.

2. Độ Chính Xác (validity) của MBTI Test?

Một bài kiểm tra có độ chính xác nếu nó dự đoán được kết quả của vấn đề đó. Nếu chúng ta định sử dụng nó trong các tổ chức, nó sẽ làm sáng tỏ mức độ hiệu quả của một người trong một công việc cụ thể hoặc với một nhóm người nhất định.

Mặc dù có dữ liệu cho thấy rằng các ngành nghề khác nhau thu hút những người thuộc các loại khác nhau, nhưng không có bằng chứng thuyết phục rằng các loại tính cách ảnh hưởng đến hiệu suất công việc hoặc hiệu quả của nhóm.

Như các nhà nghiên cứu quản lý William Gardner và Mark Martinko đã viết trong một bài đánh giá toàn diện, “Rất ít mối quan hệ nhất quán giữa loại tính cách và hiệu quả quản lý đã được tìm thấy”.[3]

3. Táo và cam đều là trái cây và cà chua cũng vậy – Nhưng khoai tây thì không [15]

Các danh mục loại trừ lẫn nhau nếu chúng có các đặc điểm khác nhau tách biệt và kết hợp các tính cách nếu có điểm chung. Ở đây, MBTI cũng thiếu ý này, ví dụ:

1) Trong MBTI, suy nghĩ và cảm giác là hai cực đối lập của một chuỗi liên tục. Trên thực tế, chúng độc lập: chúng ta có ba thập kỷ bằng chứng [4] cho thấy rằng nếu bạn thích ý tưởng và dữ liệu, bạn cũng có thể thích con người và cảm xúc. (Trên thực tế, chúng thường đi đôi với nhau: nghiên cứu [5] cho thấy những người có kỹ năng suy nghĩ và lập luận tốt hơn cũng có khả năng nhận biết, hiểu và quản lý cảm xúc tốt hơn.) Khi làm bài test với kết quả một lần là người thiên về suy nghĩ (T) và một lần là người cảm nhận (S), đó là bởi vì tôi thích cả suy nghĩ và cảm xúc. Lẽ ra tôi nên có kết quả riêng biệt cho cả hai.

2) Loại cảm giác (F) được cho là đánh vào định hướng về con người và cảm xúc. Nhưng đặc điểm này gộp chung lại ba tính cách riêng biệt bao gồm: thể hiện định hướng tích cực đối với người khác, xu hướng cảm thấy cảm xúc tiêu cực và khả năng tiếp nhận đối với những cảm xúc này.[6]

4. Tính Toàn Diện (Comprehensive) của MBTI?

Một bài kiểm tra tính cách toàn diện cần đánh giá đủ các danh mục tính cách chính có tồn tại.

Một trong những yếu tố quan trọng bị thiếu trong MBTI là cái mà các nhà tâm lý học nhân cách gọi là ổn định cảm xúc so với phản ứng – xu hướng giữ bình tĩnh và có khả năng kiểm soát dưới căng thẳng hoặc áp lực.[7]

Đây hóa ra là một trong những yếu tố dự đoán quan trọng nhất [8] về các kiểu suy nghĩ, cảm giác và hành động của cá nhân và nhóm, đáng tiếc điều này đã không được ghi nhận trong bài test MBTI.

Một ví dụ khác, kết quả thừa nhận (P) – đánh giá (J) xác định xem tôi có phải là một người tổ chức và người lập kế hoạch hay không, nhưng bỏ qua sự siêng năng và động lực hướng đến thành tích có xu hướng đi kèm với những đặc điểm này – cùng nhau, chúng tạo thành một đặc điểm tính cách gọi là sự tận tâm (conscientiousness).

Như các nhà tâm lý học nhân cách Robert McCrae và Paul Costa đã tổng kết lại, “MBTI không cung cấp thông tin toàn diện về bốn khía cạnh tính cách mà nó thể hiện”.[6]

Ngay cả việc hướng nội – hướng ngoại, đặc điểm mà MBTI nắm bắt tốt nhất, cũng không hoàn chỉnh. Theo MBTI, hướng ngoại là nơi bạn nhận được năng lượng của mình: từ thế giới bên ngoài hoặc thế giới bên trong. Điều này đúng một phần, nhưng không phải là vì sở thích tương tác với mọi người. Đặc tính của chúng ta được định hình rất nhiều bởi cách bộ não của chúng ta xử lý các kích thích thần kinh.

Như Susan Cain giải thích trong cuốn Quiet, “hơn 1000 nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà khoa học trên toàn thế giới” cho thấy rằng những người hướng nội “nhạy cảm hơn những người hướng ngoại với nhiều loại kích thích khác nhau, từ cà phê đến tiếng nổ lớn đến tiếng ồn ào của một sự kiện giao lưu kết nối”.

Bên cạnh đó, hóa ra giống như tất cả các đặc điểm tính cách khác, phần lớn chúng ta là những người ambivert (người có những đặc điểm của cả người hướng nội – người thích dành thời gian ở một mình và người hướng ngoại – người thích ở bên người khác).

5. Tại Sao MBTI Test Vẫn Rất Phổ Biến Bất Chấp Những Vấn Đề Này?

Annie Murphy Paul, tác giả cuốn The Cult of Personality Testing: How Personality Tests Are Leading Us to Miseducate Our Children, Mismanage Our Companies, and Misunderstand Ourselves lập luận rằng mọi người bám vào bài kiểm tra vì hai lý do chính:

• Một là hàng nghìn người đã đầu tư thời gian và tiền bạc để trở thành giảng viên và huấn luyện viên được chứng nhận MBTI.
• Hai là khoảnh khắc ngạc nhiên thú vị mà mọi người trải qua khi kết quả bài test mang lại cho họ cái nhìn sâu sắc về những người khác, và đặc biệt là bản thân họ (mặc dù là nó không đủ tin cậy và không đủ chính xác).

6. Vậy Có Cách Nào Để Hiểu Được Đặc Điểm Của Các Tính Cách Dựa Trên Chứng Cứ Khoa Học Không?

Có, Big Five đặc điểm 5 tính cách, các nhà tâm lý học đã dành hơn 50 năm qua nghiên cứu các đặc điểm tính cách và nó đáp ứng được các tiêu chuẩn trên.

Trên nhiều nền văn hóa trên thế giới, 5 đặc điểm tính cách luôn xuất hiện: hướng ngoại, ổn định cảm xúc, dễ chịu, tận tâm và cởi mở.

Các đặc điểm của Big Five có độ ổn định cao và sức mạnh đáng kể trong việc dự đoán hiệu suất công việc và hiệu quả của nhóm.[9] Chúng thậm chí còn có cơ sở di truyền và sinh học[10], và các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học thần kinh nhân cách đang nổi lên đã bắt đầu lập bản đồ Big Five tới các vùng não liên quan.[11]

Mô hình tính cách Big 5 không chỉ vượt qua sự khắt khe của khoa học, nó còn dự đoán kết quả: sự tận tâm dự đoán thành công; sự cởi mở dự đoán sự sáng tạo.

Nhưng như Brian Little đã nhắc nhở chúng ta trong cuốn sách Me, Myself, and Us: The Science of Personality and the Art of Well-Being, dựa trên công trình nghiên cứu của bà, rằng chỉ riêng việc gắn bó với các loại hình tính cách đã hạn chế tầm nhìn của chúng ta, vì phần lớn việc trở thành một cá nhân là ở cách bạn tương tác với thế giới.

Mô hình tính cách Big Five vẫn chưa hoàn thiện và ngày càng có nhiều sự ủng hộ [12] đối với mô hình tính cách HEXACO [13] bổ sung thêm đặc điểm thứ sáu: trung thực – khiêm tốn.

Tuy nhiên, hầu hết mọi người đã quen thuộc với các thang phân loại tính cách trước đây, và hầu như người ta thích được nhìn nhận là người đồng thuận hơn là bất đồng, dù cho nó có cơ sở khoa học hậu thuẫn.

Qua đó, tất cả chúng ta cần phải công nhận rằng bốn chữ cái từ kết quả test MBTI không công bằng đối với căn tính của bất kỳ ai. Chúng ta hãy ngừng việc dán nhãn tính cách lên con cái, vợ chồng, đồng nghiệp, bạn bè… thay vào đó hãy cho họ cơ hội để tương tác, thể hiện, học hỏi, thay đổi, và phát triển như một cá thể đặc biệt và duy nhất.

Brian Little nói: “Chúng ta không giúp ích gì cho bản thân khi chúng ta tự đưa mình vào những danh mục tính cách mà nó sẽ hạn chế chính mình”, bà nói: “Tôi không muốn nhìn vào những đặc điểm tính cách mà chúng ta có mà thay vào đó là những việc chúng ta làm, những dự án chúng ta theo đuổi, như một cách nhìn sâu sắc hơn vào nhân cách con người.”[14]

Tham khảo:

1. https://www.theguardian.com/science/brain-flapping/2013/mar/19/myers-briggs-test-unscientific
2. https://fortune.com/2013/05/15/have-we-all-been-duped-by-the-myers-briggs-test/
3. Gardner WL, Martinko MJ. Using the Myers-Briggs Type Indicator to Study Managers: A Literature Review and Research Agenda. Journal of Management. 1996;22(1):45-83. doi:10.1177/014920639602200103
4. Lippa, R. (1998). Gender-related individual differences and the structure of vocational interests: The importance of the people–things dimension. Journal of Personality and Social Psychology, 74(4), 996–1009. https://doi.org/10.1037/0022-3514.74.4.996
5. Côté S, Miners CTH. Emotional Intelligence, Cognitive Intelligence, and Job Performance. Administrative Science Quarterly. 2006;51(1):1-28. doi:10.2189/asqu.51.1.1
6. McCrae RR, Costa PT Jr. Reinterpreting the Myers-Briggs Type Indicator from the perspective of the five-factor model of personality. J Pers. 1989 Mar;57(1):17-40. doi: 10.1111/j.1467-6494.1989.tb00759.x. PMID: 2709300.
7. Suls J, Martin R. The daily life of the garden-variety neurotic: reactivity, stressor exposure, mood spillover, and maladaptive coping. J Pers. 2005 Dec;73(6):1485-509. doi: 10.1111/j.1467-6494.2005.00356.x. PMID: 16274443.
8. Le H, Oh IS, Robbins SB, Ilies R, Holland E, Westrick P. Too much of a good thing: curvilinear relationships between personality traits and job performance. J Appl Psychol. 2011 Jan;96(1):113-33. doi: 10.1037/a0021016. PMID: 20939656.
9. Bell, S. T. (2007). Deep-level composition variables as predictors of team performance: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 92(3), 595–615. https://doi.org/10.1037/0021-9010.92.3.595
10. RL;, C. A. R. B. W. S. (n.d.). Personality development: Stability and change. Annual review of psychology. Retrieved September 3, 2022, from https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15709943/
11. DeYoung CG, Hirsh JB et al. Testing predictions from personality neuroscience. Brain structure and the big five. Psychol Sci. 2010 Jun;21(6):820-8. doi: 10.1177/0956797610370159. Epub 2010 Apr 30. PMID: 20435951; PMCID: PMC3049165.
12. Ashton MC, Lee K. Empirical, Theoretical, and Practical Advantages of the HEXACO Model of Personality Structure. Personality and Social Psychology Review. 2007;11(2):150-166. doi:10.1177/1088868306294907
13. https://www.elsevier.com/books/individual-differences-and-personality/ashton/978-0-323-85950-9
14. Little, Brian & Lecci, Len & Watkinson, Barbara. (1992). Personality and Personal Projects: Linking Big Five and PAC Units of Analysis. Journal of personality. 60. 501-25. 10.1111/j.1467-6494.1992.tb00982.x.
15. https://www.psychologytoday.com/us/blog/give-and-take/201309/goodbye-mbti-the-fad-won-t-die