Uống, Tiêm hay Bôi Kem Chứa Glutathione Làm Trắng Da – Nên hay Không?

Sự cường điệu về các đặc tính chống tạo hắc tố của Glutathione đã dẫn đến việc các spa thẩm mỹ thường sử dụng nó như một loại thuốc “thần kỳ” để làm sáng da và điều trị chứng tăng sắc tố, đặc biệt là ở các sắc dân có tông màu da sẫm.

Tuy nhiên, việc sử dụng nó một cách bừa bãi và phóng túng, đặc biệt là dưới dạng công thức ngoài đường tiêu hóa như tiêm hay bôi kem, dường như không chính đáng, do kiến thức của chúng ta còn thiếu sót về tiềm năng chống tạo hắc tố, hạn chế bằng chứng lâm sàng ủng hộ vai trò làm sáng da của nó.

Mặc dù Glutathione đường tiêm chỉ được chấp thuận cho các rối loạn gan nghiêm trọng và để ngăn ngừa nhiễm độc thần kinh liên quan đến hóa trị liệu, nhưng vẫn có nhiều người sử dụng Glutathione toàn thân ở nhiều quốc gia nhằm mục đích để làm sáng da, mặc dù không có cơ sở khoa học và cả pháp lý.

Bằng chứng lâm sàng hiện tại về Glutathione tiêm tĩnh mạch để làm sáng da chỉ giới hạn trong một nghiên cứu duy nhất với thiết kế nghiên cứu đáng ngờ và phân tích kết quả thiếu sót, gây nghi ngờ về hiệu quả của thuốc và báo cáo tác dụng phụ. Hai nghiên cứu đánh giá việc sử dụng đường uống/ngậm dưới lưỡi và một thử nghiệm liên quan đến việc sử dụng Glutathione bôi tại chỗ đã báo cáo tính an toàn tốt và kết quả đáng kể nhưng có thể đảo ngược trên màu da.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ xem xét và thảo luận về tình trạng hiện tại của Glutathione như một chất làm sáng da và giải quyết các câu hỏi chưa được trả lời về liều lượng, thời gian sử dụng và tuổi thọ của tác dụng tích lũy dựa trên bằng chứng lâm sàng và những hiểu biết gần đây về cơ chế chống tạo hắc tố của nó.

Màu da của người Việt Nam thuộc nhóm chủng tộc da vàng, có type da 3, 4 theo phân loại da của Fizpatrick. Người da trắng thuộc type 1,2; còn người da đen (da màu) thuộc type 5,6. Một số người Việt Nam nói riêng và nhóm người châu Á da vàng nói chung có thể có màu sắc da hơi thiên trắng, và một số người có thể da ngăm hay tối màu hơn. Màu da do hàm lượng và thành phần melanin ở lớp thượng bì quyết định. Tuy nhiên cách phân loại này không đại diện cho từ “tông” (tone) da mà chúng ta thường nói với nhau. Cho nên khái niệm tông da sáng tối chỉ có ý nghĩa tương đối.

Hiện tại (2022) Bộ Y Tế Việt Nam chưa cấp phép cho chỉ định làm trắng da của Glutathione.

Mối bận tâm với việc khám phá các lựa chọn điều trị có thể giúp đạt được màu da sáng hơn hoặc nước da trắng hơn là một hiện tượng đang diễn ra ở những người có màu da sậm. Các loại thuốc bôi có chứa hydroquinone, axit alpha và beta hydroxy, tretinoin, mequinol, arbutin, vitamin C, chiết xuất đậu nành và hỗn hợp của nhiều thành phần, bao gồm cả mỹ phẩm mới hơn, hiện đang thịnh hành để điều trị hắc tố trên mặt, đặc biệt là nám [1] và để làm trắng da nói chung.

Các chất chống oxy hóa đường uống, chẳng hạn như vitamin C, vitamin E, axit tranexamic, flavonoid và các chất chiết xuất từ thực vật khác nhau đã được thử nghiệm trong điều trị nám và rối loạn tăng sắc tố, nhưng không có loại nào được chứng minh là mang lại hiệu quả làm sáng da tổng thể [1,2].

Glutathione là một chất chống oxy hóa mạnh với các đặc tính chống tạo hắc tố bổ sung, gần đây đã trở thành “phân tử làm sáng da toàn thân” phổ biến nhất. Con đường sử dụng Glutathione “phổ biến” và gây tranh cãi nhất để làm sáng da là tiêm tĩnh mạch (IV). Glutathione (GSH), một thiol-tripeptide trọng lượng phân tử thấp đóng vai trò trung tâm trong việc duy trì cân bằng oxy hóa khử nội bào [3].

Hiện tại Glutathione đường tiêm tĩnh mạch đã được các cơ quan quản lý thuốc phê duyệt cho các rối loạn hệ thống cụ thể. Các chỉ định của Glutathione được Cục Quản Lý Dược, Bộ Y Tế Việt Nam phê duyệt là: 1) Hỗ trợ điều trị ngộ độc thủy ngân, 2) xơ gan do rượu, 3) gan nhiễm mỡ do rượu và 4) viêm gan do virus B, C, D, 5) điều trị bổ trợ để giảm độc tính thần kinh liên quan đến hóa trị liệu cisplatin, cyclophosphamid, oxaplatin, 5-fìuorouracil, carboplatin, 6) Hỗ trợ điều trị chảy máu dưới nhện, 7) Hỗ trợ trong điều trị đái tháo đường không phụ thuộc insulin, 8) Hỗ trợ trong điều trị viêm tụy cấp

Ngoài việc là một trong những chất chống oxy hóa phong phú nhất, nó còn được quảng bá như một chất làm sáng da, sau khi phát hiện ra các đặc tính chống tạo hắc tố [7]. Trong số nhiều cơ chế được cho là đóng góp vào đặc tính chống tạo hắc tố của nó (Hình 1), ức chế enzyme tyrosinase, chuyển quá trình tạo hắc tố từ eumelanin sẫm màu sang phaeomelanin nhạt hơn và loại bỏ các gốc tự do dường như là quan trọng nhất [8].

Thật không may, có một sự mâu thuẫn rõ ràng giữa các bằng chứng chính xác ủng hộ tính hiệu quả và an toàn của Glutathione., và sự cường điệu xung quanh các đặc tính giảm sắc tố, với các phương pháp điều trị da liễu bằng dược mỹ phẩm tràn ngập Glutathione dạng viên, viên nang, chế phẩm bôi ngoài da và chế phẩm tiêm trên toàn cầu [9].

Mặc dù độ an toàn tổng thể của Glutathione tiêm tĩnh mạch, ngoại suy từ các nghiên cứu đánh giá việc sử dụng nó đối với vô sinh nam và rối loạn gan dường như rất thuyết phục [18,19], một số tác dụng phụ của Glutathione tiêm tĩnh mạch đã được ghi nhận ở Philippines, được trình bày chi tiết trong báo quan điểm của FDA, Bộ Y Tế, Cộng hòa Philippines [5] với cảnh báo cho công chúng về tính an toàn của việc sử dụng dung dịch Glutathione để tiêm ngoài hướng dẫn.

Các tác dụng phụ được báo cáo bao gồm phát ban bất lợi trên da bao gồm hội chứng Stevens-Johnson (SJS) có khả năng gây tử vong và hoại tử biểu bì nhiễm độc, đau bụng dữ dội, rối loạn chức năng tuyến giáp, rối loạn chức năng thận và các biến chứng gây chết người như tắc mạch khí hoặc nhiễm trùng huyết có khả năng gây tử vong do phương pháp tiêm tĩnh mạch không chính xác/không vô trùng và sử dụng Glutathione giả [5,9]. Ngoài việc thiếu bằng chứng ủng hộ Glutathione tiêm tĩnh mạch để làm trắng da, chi phí rất cao của thuốc này, tạo thành một yếu tố ngăn cản cho việc sử dụng nó.

Có rất ít bằng chứng thuyết phục ủng hộ Glutathione như một liệu pháp làm trắng da ở thời điểm hiện tại và có nhiều tranh cãi chưa được giải quyết xung quanh việc sử dụng nó. Mặc dù độ an toàn của Glutathione tại chỗ và đường uống có vẻ tốt, nhưng hiệu quả của chúng (đặc biệt là lâu dài) vẫn còn nhiều nghi vấn.

Bằng chứng hiện có để khuyến khích sử dụng Glutathione tiêm tĩnh mạch như một phương thức trị liệu để làm trắng da là rất ít và mâu thuẫn; ngoài ra còn có các tác dụng phụ tiềm ẩn liên quan đến phương thức sử dụng đường tiêm này. Cần nhiều bằng chứng hơn dưới dạng các thử nghiệm chất lượng cao với thiết kế nghiên cứu tốt hơn, cỡ mẫu lớn hơn và thời gian theo dõi lâu dài là rất quan trọng, trước khi bạn cân nhắc và quyết định được điều trị bằng Glutathione.

Ghi chú:

1. Sarkar R, Chugh S, Garg VK. Newer and upcoming therapies for melasma. Indian J Dermatol Venereol Leprol. 2012;78:417–428. 
2. Dickinson DA, Forman HJ. Glutathione in defense and signaling: Lessons from a small thiol. Ann N Y Acad Sci. 2002;973:488–504. 
3. Murray RK. Metabolism of xenobiotics. In: Murray RK, Bender DA, Botham KM, Kennelly PJ, Rodwell VW, Weil PA, editors. Harper’s Illustrated Biochemistry.28th ed. Michigan: McGraw-Hill; 2009. pp. 612–613. 
4. CDSCO list of approved drug from 01-01-2011 to 31-12-2011.[Accessed on April 26, 2017]. http://www.cdsco.nic.in/writereaddata/LISTOF-APPROVED-DRUG-FROM-2011.pdf.
5. Lazo SH. Safety on the off-label use of Glutathione solution for injection (IV)Food and Drug Administration, Department of Health; Republic of the Philippines: 2011. [Accessed on February 26, 2017]. http://www.doh.gov.ph/sites/default/files/Advisories_cosmetic_DOH-FDA%20Advisory%20No.%202011-004.pdf. 
6. Sonthalia S, Sarkar R. Glutathione for skin lightening: an update. Pigment Int. 2017;4:3–6. 
7. Exner R, Wessner B, Manhart N, Roth E. Therapeutic potential of Glutathione.. Wien Klin Wochenschr. 2000;112:610–616. 
8. Villarama CD, Maibach HI. Glutathione as a depigmenting agent: an overview. Int J Cosmet Sci. 2005;27:147–153. 
9. Sonthalia S, Daulatabad D, Sarkar R. Glutathione as a skin whitening agent: Facts, myths, evidence and controversies. Indian J Dermatol Venereol Leprol. 2016;82:262–272. 
10. Arjinpathana N, Asawanonda P. Glutathione as an oral whitening agent: a randomized, double-blind, placebo-controlled study. J Dermatolog Treat. 2012;23:97–102. 
11. Handog EB, Datuin MS, Singzon IA. An open-label, single-arm trial of the safety and efficacy of a novel preparation of Glutathione as a skin-lightening agent in Filipino women. Int J Dermatol. 2016;55:153–157. 
12. Watanabe F, Hashizume E, Chan GP, Kamimura A. Skin-whitening and skin-condition-improving effects of topical oxidized Glutathione.: a double-blind and placebo-controlled clinical trial in healthy women. Clin Cosmet Investig Dermatol. 2014;7:267–274. 
13. OSkin Med Spa website.[Accessed on September 8, 2017]. http://www.oskinmedspa.com/portfolio/iv-Glutathione.-injections/
14. Magic Beauty website.[Accessed on September 8, 2017]. http://www.magicbeauty.in/Product/GSH-Ultima-1500mg.
15. Zubair S, Hafeez S, Mujtaba G. Efficacy of intravenous Glutathione vs. placebo for skin tone lightening. J Pak Ass Dermatol. 2016;26:177–181. 
16. Taylor SC, Arsonnaud S, Czernielewski J Hyperpigmentation Scale Study Group. The Taylor Hyperpigmentation Scale: a new visual assessment tool for the evaluation of skin color and pigmentation. Cutis. 2005;76:270–274. 
17. GRAS notice for Glutathione..2009. [Accessed on April 26, 2017]. URL http://www.fda.gov/ucm/groups/fdagov-public/@fdagov-foods-gen/documents/document/ucm269318.pdf.
18. Lenzi A, Lombardo F, Gandini L, Culasso F, Dondero F. Glutathione therapy for male infertility. Arch Androl. 1992;29:65–68. 
19. Cook GC, Sherlock S. Results of a controlled clinical trial of Glutathione in cases of hepatic cirrhosis. Gut. 1965;6:472–476. 
20. Potterf SB, Virador V, Wakamatsu K, et al. Cysteine transport in melanosomes from murine melanocytes. Pigment Cell Res. 1999;12:4–12.
21. Wellner VP, Anderson ME, Puri RN, Jensen GL, Meister A. Radioprotection by Glutathione ester: Transport of Glutathione ester into human lymphoid cells and fibroblasts. Proc Natl Acad Sci USA. 1984;81:4732–4735. 
22. Chung BY, Choi SR, Moon IJ, Park CW, Kim YH, Chang SE. The Glutathione derivative, GSH monoethyl ester, may effectively whiten skin but GSH does not. Int J Mol Sci. 2016;17:629.