Thử thách lớn nhất mà bạn gặp phải khi học cách TỪ CHỐI/ nói không là vượt qua cảm giác áy náy, sợ hãi và xấu hổ khi bạn làm người khác thất vọng. Đó không phải là nhiệm vụ dễ dàng. Trong nhiều trường hợp, nó đòi hỏi nhiều năm học hỏi để có thể thuần thục.
Một số người trong chúng ta đã dành phần lớn cuộc đời để giúp đỡ người khác. Chúng ta đã rèn luyện bản thân thông qua việc áp dụng liên tục để đặt người khác lên trước bản thân mình. Việc đảo ngược thói quen đó sẽ tốn khá nhiều thời gian và công sức.
Tin tốt là ai cũng có thể làm được. Nếu bạn sẵn sàng áp dụng các chiến thuật sắp được chia sẻ ở đây, bạn sẽ dần dần kiềm chế được xu hướng làm hài lòng mọi người. Khi bạn nói không ngày càng thường xuyên, bạn sẽ khám phá ra rằng làm như vậy mang lại cho bạn sự tự do để dành thời gian theo đuổi những nỗ lực hiệu quả và bổ ích hơn.
Xin lưu ý rằng, đây không phải là từ chối giúp đỡ mọi người, mà mục tiêu là học cách nói không vào những lúc cần thiết mà không cảm thấy tội lỗi khi bạn biết đó là quyết định tốt nhất trong hoàn cảnh của mình.
Chúng ta hãy bắt đầu và thảo luận về từng chiến lược.
#1: Trực tiếp và Đơn giản
#2: Đừng trì hoãn thời gian
#3: Thay thế “Không” bằng một từ khác
#4: Chống lại sự thôi thúc đưa ra lời bào chữa
#5: Nắm quyền quyết định của bạn
#6: Đề nghị người yêu cầu quay lại sau
#7: Tránh nói dối về sự sẵn lòng của bạn
#8: Đưa ra giải pháp thay thế
#9: Đề xuất một người khác có trình độ tốt hơn
#10: Mô tả tình trạng thiếu nguồn lực của bạn
#1: TRỰC TIẾP VÀ THẬT SỰ THẲNG THẮN
Tình hướng sau đây nghe có quen thuộc với bạn không?
Ai đó nhờ bạn giúp đỡ. Vấn đề là, bạn đang ngập trong các dự án và dealine và do đó không đủ thời gian để giúp một tay. Bạn biết bạn phải từ chối yêu cầu của người đó. Không có lựa chọn nào khác với khối lượng công việc trên tay của bạn lúc này.
Nhưng bạn lại không trả lời theo cách này “Tôi xin lỗi. Tôi không thể giúp bạn.” Thay vào đó, bạn ậm ừ, và cuối cùng nói “À ừ… có thể, nhưng tôi hơi bận. Tôi không biết mình có thể sắp xếp được thời gian không nữa.”
Điều này sẽ gửi một thông điệp hỗn hợp đến người yêu cầu. Thông điệp dường như nói với người kia rằng mặc dù bạn đang bận nhưng có thể tiếp nhận yêu cầu. Nó báo hiệu rằng bạn có thể bị thuyết phục để tạm gác trách nhiệm của mình và đáp ứng đề nghị của người kia.
Người yêu cầu có khả năng tận dụng cơ hội bằng cách truyền đạt cảm giác cấp bách cao độ (ví dụ: “Điều này cực kỳ quan trọng và tôi thực sự cần bạn giúp ngay bây giờ!”).
Khi bạn chần chừ trước một yêu cầu, bạn vô tình chào đón áp lực gia tăng từ người yêu cầu. Người yêu cầu sẽ coi sự lúng túng của bạn là một dấu hiệu của sự thiếu quyết đoán. Họ sẽ nhận ra rằng bạn có thể bị dụ dỗ để đạt được mục tiêu của họ, ngay cả khi điều đó có nghĩa là bạn có nguy cơ bỏ lỡ công việc của chính mình.
Vì lý do này, tốt hơn hết là bạn nên rõ ràng khi từ chối yêu cầu. Đừng vòng vo. Đừng lập lờ, hy vọng rằng điều đó sẽ làm hài lòng người yêu cầu (điều đó sẽ không xảy ra). Thay vào đó, hãy thẳng thắn về việc bạn không sẵn lòng đồng ý với yêu cầu của họ.
Thẳng thắn khi từ chối yêu cầu không có nghĩa là bạn bất lịch sự. Trên thực tế, sự thẳng thắn của bạn có thể sẽ được người yêu cầu đánh giá cao, họ sẽ biết rằng việc cố gắng thuyết phục sự trợ giúp của bạn sẽ rất lãng phí thời gian. Họ có thể dành thời gian đó một cách khôn ngoan hơn để tìm kiếm sự hỗ trợ ở nơi khác.
Nó giúp có một lý do để nói không. Lý do của bạn xác nhận việc bạn không có khả năng và/hoặc không muốn giúp một tay. Ví dụ, hãy xem xét hai câu trả lời sau đây cho một yêu cầu giúp đỡ…
- “Tôi không có thời gian để giúp bạn.”
- “Tôi không có thời gian để giúp bạn vì tôi đang làm một báo cáo quan trọng sẽ phải nộp trong hai tiếng nữa.”
Phản hồi đầu tiên khiến người yêu cầu tự hỏi liệu việc bạn từ chối giúp đỡ có phải là từ chối với lý do cá nhân hay không. Điều đó có thể dẫn đến một cuộc đối đầu, không giúp ích cho bên nào.
Phản ứng thứ hai loại bỏ khả năng bị từ chối. Thay vào đó, nó biện minh cho quyết định của bạn là hợp lý và thực tế. Người yêu cầu có thể không thích quyết định của bạn, nhưng sẽ có nhiều khả năng chấp nhận nó theo vẻ ngoài.
Hãy trung thực về lý do bạn từ chối người yêu cầu. Chống lại sự cám dỗ để tạo ra một cái cớ nào đó. Bạn không chỉ cảm thấy tội lỗi vì đã nói dối mà người yêu cầu có thể nhận thấy sự thiếu chân thành của bạn. Và điều đó có thể khiến họ trở nên bực bội với bạn.
Cách tiếp cận tốt nhất là trực tiếp, trung thực và tôn trọng.
#2: ĐỪNG TRÌ HOÃN, CÂU GIỜ
Bạn có thể biết khi ai đó đang câu giờ. Tương tự như vậy, những người khác có thể biết khi bạn làm điều đó. Không ai trong chúng ta đủ kín đáo như chúng ta tưởng tượng.
Tuy nhiên, nhiều người trong chúng ta vẫn bị cám dỗ câu giờ khi ai đó nhờ chúng ta giúp đỡ. Chúng ta biết mình không thể dành thời gian và/hoặc sức lực. Chúng ta nhận ra câu trả lời cuối cùng phải là không. Nhưng thay vì trả lời trực tiếp cho người yêu cầu, chúng ta lại vòng vo và trì hoãn điều không thể tránh khỏi.
Ví dụ: chúng ta trả lời bằng cách hỏi, “Tôi có thể liên hệ lại với bạn về điều đó không?” Hoặc chúng ta nói với người yêu cầu, “Hãy để tôi nghĩ về điều đó khi tôi có thời gian rảnh.”
Đôi khi chúng ta làm điều đó để trông có vẻ khéo léo. Chúng ta biết mình phải từ chối yêu cầu, nhưng chúng ta không muốn người yêu cầu nghĩ rằng chúng ta đang từ chối họ.
Đôi khi, chúng ta làm điều đó vì sợ hãi. Chúng ta lo ngại rằng việc từ chối đặt nhu cầu của người yêu cầu lên trước nhu cầu của chúng ta sẽ gây ra xung đột. Vì vậy, chúng ta trì hoãn với hy vọng giảm bớt tác động của việc từ chối.
Những lần khác, chúng ta trì hoãn vì chúng ta thực sự muốn giúp đỡ cá nhân đó, nhưng lại bối rối và không biết phải làm thế nào. Chúng ta trì hoãn thời gian, hy vọng tìm ra cách đáp ứng các nhiệm vụ của chính mình trong khi hỗ trợ người yêu cầu.
Trì hoãn là một ý tưởng không hay vì một vài lý do. Đầu tiên, nó khiến người kia chờ đợi trong tình trạng không chắc chắn / lừa dối họ. Nó khuyến khích anh ấy hoặc cô ấy nuôi hy vọng về sự giúp đỡ của bạn mặc dù có rất ít cơ hội mà bạn có thể thực hiện được. Khi người yêu cầu nhận ra rằng bạn không thể hỗ trợ và thời gian của họ đã bị lãng phí, họ có thể sẽ cáu kỉnh.
Thứ hai, trì hoãn khiến bạn có vẻ thiếu quyết đoán. Khi bạn không trả lời bằng câu “không” trực tiếp, người yêu cầu có thể trở nên quyết đoán hơn, tin rằng bạn có thể bị thuyết phục để đồng ý.
Thứ ba, trì hoãn thời gian làm giảm năng suất của bạn bằng cách kéo dài tình hình. Nó buộc bạn phải dành nhiều thời gian hơn mức cần thiết để từ chối yêu cầu.
Khi ai đó yêu cầu bạn giúp đỡ và bạn biết mình phải từ chối yêu cầu, đừng chần chừ. Hãy trực tiếp và rõ ràng. Làm như vậy có thể cảm thấy không thoải mái. Nó thậm chí có thể khiến người yêu cầu phản ứng trong sự tức giận. Nhưng bạn không thể kiểm soát phản ứng của họ cũng như cảm xúc đằng sau nó.
Chân thành nói “không” trực tiếp thể hiện sự tôn trọng. Nó cũng ngăn yêu cầu lơ lửng trên đầu bạn như một đám mây đen đáng ngại.
#3: THAY THẾ “KHÔNG” BẰNG TỪ KHÁC
Nói không có thể có tác động tiêu cực, ngay cả khi bạn làm điều đó một cách duyên dáng. Ví dụ, một người nhờ bạn giúp đỡ có thể cảm thấy bị xúc phạm, họ có thể trở nên tức giận nếu cái tôi của họ bị tổn thương bởi sự từ chối của bạn với từ “không”.
Những phản ứng này có thể xảy ra bất kể bạn khéo léo từ chối yêu cầu như thế nào. Từ “không” mang một không khí dứt khoát. Nhiều người không sẵn sàng để nghe nó, và thiếu khả năng chấp nhận nó với sự đĩnh đạc và hiểu biết.
Sau nhiều lần tiếp xúc với những người như vậy, chúng ta biết rằng nói không với họ không chỉ khó khăn mà còn tốn kém. Thông thường, những người này bỏ đi trong sự tức giận và nói với đồng nghiệp của họ rằng chúng ta không linh động và không sẵn lòng giúp đỡ. Điều này có thể tàn phá mối quan hệ, gây nguy hiểm cho danh tiếng và ảnh hưởng đến sự nghiệp của chúng ta.
Khi chúng ta gặp khó khăn về việc nói “không” với mọi người?
Bạn có thể từ chối yêu cầu mà không cần nói từ “không”. Đó chỉ là vấn đề tìm ra những cách khác nhau để truyền đạt cùng một thông điệp.
Ví dụ, giả sử một người thân nhờ bạn đưa anh ta ra sân bay. Bạn có thể đơn giản nói không và đưa ra một lý do chân thành. Nếu anh ấy đồng cảm với hoàn cảnh của bạn, thế là đủ.
Nhưng giả sử bạn biết từ kinh nghiệm trong quá khứ rằng anh ấy không thông cảm. Anh ấy có thể sẽ tức giận vì điều đó. Để tránh phản ứng này, bạn có thể từ chối yêu cầu của anh ấy bằng cách nào khác?
Dưới đây là một vài ví dụ:
“Chị không thể làm điều đó ngay bây giờ vì chị đang tập trung vào một việc rất quan trọng.”
Phản hồi này cho người kia biết rằng bạn đang bận và không thể rời khỏi công việc của mình.
“Chị muốn đưa em đi, nhưng hiện giờ chị đang bận ngập mặt trong dự án này.”
Phản hồi này cho người kia biết rằng cậu ấy quan trọng với bạn, nhưng có lý do chính đáng khiến bạn không thể đáp ứng yêu cầu của cậu ấy.
Phản hồi này giải thích rằng bạn buộc phải từ chối yêu cầu vì một dự án đang làm. Hầu hết mọi người sẽ do dự trước khi yêu cầu bạn từ bỏ nghĩa vụ của mình.
Lưu ý rằng không có ví dụ nào ở trên sử dụng từ “không”. Đó là một từ khó nói bởi vì đó là một từ khó nghe. Từ chối yêu cầu theo cách cho phép bạn tránh nói không ngay lập tức có thể giúp làm dịu cú đánh. Điều đó có thể xoa dịu mọi khả năng đối đầu với người yêu cầu.
Cách tiếp cận này có thể hiệu quả đối với bất kỳ loại yêu cầu nào. Nó sẽ hiệu quả khi bạn bị yêu cầu về trợ giúp tiền cũng như khi bạn được yêu cầu cống hiến thời gian hoặc sức lao động của mình.
#4: CHỐNG LẠI SỰ THÔI THÚC ĐỂ ĐƯA RA LỜI BÀO CHỮA
Ai đó nhờ bạn giúp đỡ. Bạn không thể dành thời gian, vì vậy bạn phải từ chối yêu cầu. Nhưng bạn không muốn người đó nghĩ rằng bạn đang chọc tức họ, vì vậy bạn cố gắng viện lý do. Ví dụ…
- “Tôi không thể đưa bạn đến sân bay vì xe của tôi đang ở cửa hàng.”
- “Tôi không thể giúp bạn di chuyển vào ngày mai vì tôi đang bị đau lưng.”
- “Tôi không thể đóng góp tiền cho bữa tiệc nghỉ hưu của Tom vì tôi không có tiền mặt.”
- “Tôi không thể trông con chị vì tôi phải ở lại văn phòng muộn.”
- “Hôm nay tôi không thể giúp bạn soạn bài vì tôi đã hứa với các con tôi là sẽ đưa chúng đi xem phim.”
Bạn đã thấy vấn đề ở đây chưa?
Những lời bào chữa là một nỗ lực để đánh lừa người yêu cầu bạn giúp đỡ. Ví dụ, xe của bạn còn tốt, lưng của bạn khỏe mạnh, bạn có tiền mặt trong ví hoặc túi xách, bạn định rời văn phòng lúc 5 giờ chiều, và con bạn không biết bạn sẽ đưa chúng đến đó xem phim.
Nói cách khác, bạn đã bịa ra những lý do để biện minh cho việc từ chối các yêu cầu.
Có hai vấn đề với cách tiếp cận này. Đầu tiên, bạn có thể cảm thấy tội lỗi vì đã đánh lừa người yêu cầu. Tệ hơn nữa, người yêu cầu có thể sẽ nhận ra sự lừa dối của bạn. Hãy nhớ rằng, như đã lưu ý trong chiến lược #2: Đừng trì hoãn thời gian, không ai trong chúng ta kín đáo như chúng ta tưởng tượng. Kết quả là chúng ta có nguy cơ bị mang tiếng là không đáng tin cậy.
Thứ hai, nó mở ra cơ hội đàm phán, vốn đòi hỏi thời gian và nỗ lực. Ví dụ, giả sử người hàng xóm của bạn nhờ bạn giúp anh ta xây tường rào vào chiều nay. Bạn từ chối yêu cầu, giải thích rằng bạn đã hứa sẽ đưa con đi xem phim. Anh ấy đáp lại bằng cách nói, “Điều đó tốt thôi. Bạn có thể giúp tôi vào ngày mai không?”
Bây giờ bạn sẽ làm gì? Một lựa chọn là đưa ra một lý do khác (ví dụ: “Tôi không thể giúp được gì vì tôi phải đưa vợ đi khám.”). Nhưng điều đó sẽ khiến bạn có vẻ không trung thực.
Về cơ bản, bạn đã dồn mình vào chân tường.
Cách tiếp cận tốt hơn là từ chối yêu cầu bằng một câu trả lời đơn giản là không và chống lại sự cám dỗ để nói nhiều hơn. Điều này không cần phải được coi là thô lỗ hay ác ý, miễn là bạn lịch sự, thẳng thắn thể hiện sự tôn trọng.
Khi bạn làm điều này một cách nhất quán sẽ giúp bạn tăng sự tự tin. Điều đó sẽ giúp bạn dễ dàng từ chối các yêu cầu hơn trong tương lai.
#5: LÀM CHỦ CHO QUYẾT ĐỊNH CỦA BẠN
Bạn có bao giờ để ý rằng thật dễ dàng để nói “Tôi không thể” khi ai đó hỏi về thời gian, tiền bạc hoặc sức lao động của bạn không? Đối với một số người trong chúng ta, phản ứng thực tế là tự động. Đó là một phản xạ. Chúng ta nói “Tôi không thể” trước khi có thể xem xét ý nghĩa của nó.
Trong hầu hết các trường hợp, chúng ta thực sự có thể giúp đỡ. Về mặt kỹ thuật, chúng ta có thể làm như vậy. Chúng ta có thể tiêu tốn thời gian của mình. Chúng ta có thể cho tiền. Và bất chấp những mệt mỏi bệnh tật đang có, chúng ta có thể cống hiến sức lao động của mình. Nhưng khi chúng ta từ chối yêu cầu, chúng ta chọn nói “Tôi không thể.”
Phản hồi này cho phép chúng ta tránh việc làm chủ cho các quyết định của mình. Chúng ta có thói quen từ chối mọi người mà không bày tỏ quyết định của mình như một vấn đề lựa chọn cá nhân.
Điều này có tác hại về lâu dài. Nếu chúng ta tránh làm chủ các quyết định từ chối yêu cầu của mình, chúng ta sẽ không bao giờ cảm thấy thực sự được trao quyền với ý thức về quyền tự quyết cá nhân. Mỗi khi chúng ta nói “Tôi không thể,” chúng ta huấn luyện tâm trí của mình để trốn tránh trách nhiệm. “Tôi không thể” ngụ ý rằng chúng ta đang phó mặc cho những ràng buộc bên ngoài.
Theo thời gian, điều này mang lại cho chúng ta cảm giác sai lầm rằng chúng ta không kiểm soát được. Chúng ta bắt đầu tin rằng các yếu tố bên ngoài làm suy yếu quyền lực của chúng ta – rằng các quyết định cá nhân của chúng ta không thực sự là của riêng chúng ta.
Điều đó trái ngược với trao quyền. Nó làm mất quyền lực. Và nó có thể có tác động tâm lý tiêu cực đáng kể đến hành vi và suy nghĩ của chúng ta.
Có một giải pháp đơn giản, nếu không muốn nói là dễ dàng. Khi bạn phải từ chối một yêu cầu hoặc lời mời, hãy thể hiện quyết định của bạn như một sự lựa chọn của chính cá nhân bạn. Thay vì nói với người yêu cầu, “Tôi không thể,” hãy nói với họ: Tôi không muốn.”
Đưa ra lý do nếu bạn nghi ngờ làm như vậy sẽ làm dịu tình hình khi có khả năng gây chiến. (Hãy chắc chắn rằng lý do của bạn là chân thành và không chỉ đơn giản là một cái cớ.) Điều quan trọng là bạn làm chủ quyết định của mình.
Trả lời theo cách này đối với các yêu cầu mà bạn không thể đáp ứng là sự khẳng định ý chí và thẩm quyền cá nhân của bạn. Bạn không đổ lỗi cho những ràng buộc bên ngoài khiến bạn từ chối giúp đỡ. Bạn đang đưa ra những lựa chọn có ý thức về cách bạn sử dụng thời gian, năng lượng và các nguồn lực hạn chế khác.
Bạn càng sử dụng cách diễn đạt thể hiện ý chí của mình, bạn càng trở nên tự tin hơn trong việc từ chối những yêu cầu mâu thuẫn với nhu cầu và niềm tin của bạn. Và bạn càng truyền được nhiều sự tôn trọng hơn cho những người tìm kiếm sự giúp đỡ của bạn.
#6: ĐỀ NGHỊ NGƯỜI YÊU CẦU BẠN SẼ QUAY LẠI SAU ĐÓ
Đây không phải là một chiến thuật đình trệ. Thay vào đó, đó là một cách để xem lại yêu cầu khi bạn có nhiều thời gian hơn để suy nghĩ về nó. Nó cũng cho phép bạn giao trách nhiệm cho người yêu cầu trong khi đánh giá mức độ khẩn cấp của yêu cầu của họ.
Ví dụ: giả sử một đồng nghiệp xông vào văn phòng của bạn làm phiền và kêu lên: “Tôi thực sự cần sự giúp đỡ của bạn trong dự án này”. Vì bận công việc riêng nên bạn không thể tiếp anh ấy vào lúc đó. Nhưng bạn có thể giúp một tay sau này, sau khi bạn đã hoàn thành công việc của mình.
Với tình huống lúc đó, bạn có thể trả lời:
Tôi không có thời gian để giúp bạn ngay bây giờ. Nhưng hãy quay lại với tôi sau 4 giờ chiều. Khi đó mọi thứ sẽ bớt điên rồ hơn.”
Với phản hồi này, bạn loại bỏ tất cả áp lực mà người yêu cầu đặt lên bạn. Bạn có thể giải quyết các trách nhiệm công việc của chính mình mà không cần phải suy nghĩ xem liệu yêu cầu đó có phải là điều bạn muốn đảm nhận hay không. Bạn có thể xem lại nó sau và đưa ra quyết định cuối cùng của mình, ngay cả khi cuối cùng bạn quyết định rằng bạn không muốn giúp đỡ.
Nó cũng thể hiện sự sẵn lòng của bạn ít nhất là xem xét yêu cầu của anh ấy hoặc cô ấy. Bạn không từ chối anh ấy hoặc cô ấy hoặc bác bỏ yêu cầu ngay lập tức. Ngược lại, bạn đang thể hiện rằng bạn quan tâm, thích thú và có thể sẵn sàng giúp một tay.
Lưu ý rằng bạn không bắt buộc mình phải đồng ý khi người yêu cầu theo dõi. Bạn có thể muốn nhấn mạnh thực tế này, nếu chỉ để giảm bớt sự mong đợi của anh ấy hoặc cô ấy.
Thông thường, bạn sẽ thấy việc áp dụng phương pháp này dẫn đến một trong hai kết quả. Kết quả đầu tiên có thể xảy ra là người yêu cầu tìm kiếm sự giúp đỡ ở nơi khác. Điều đó thật tuyệt vời cho tất cả mọi người tham gia. Bạn có thể tiếp tục làm việc mà không phải từ bỏ nhiệm vụ của mình. Trong khi đó, người yêu cầu nhận được sự hỗ trợ mà họ cần một cách kịp thời hơn.
Kết quả thứ hai có thể xảy ra là người yêu cầu quyết định hoàn thành dự án của mình mà không cần trợ giúp. Cá nhân nhận ra rằng mình sở hữu chuyên môn cần thiết và tìm thấy sự tự tin để tự mình tiến lên phía trước.
Tất nhiên, nếu người đó quay lại với bạn, bạn có thể quyết định tại thời điểm đó liệu đồng ý có phải là một ý kiến hay hay không. Đến lúc đó, bạn sẽ xem xét yêu cầu và suy nghĩ xem liệu – và ở mức độ nào – việc giúp một tay có thể tác động tiêu cực đến mục tiêu của chính bạn hay không.
#7: TRÁNH DỐI DỐI VỀ SỰ SẴN LÒNG CỦA BẠN
Ai đó yêu cầu bạn làm điều gì đó mà bạn muốn tránh. Là một người trung thực, bạn muốn nói với họ thật rõ rằng bạn không giúp được. Vấn đề là bạn sợ rằng sự trung thực có thể khiến anh ấy hoặc cô ấy cảm thấy bị xúc phạm, khó chịu hoặc bực bội.
Vì vậy, bạn nói dối.
Ví dụ: bạn nói với người yêu cầu, “Xin lỗi. Tôi không thể đưa bạn đến sân bay vì tôi có cuộc hẹn với bác sĩ. Trong thực tế, bạn không hề có kế hoạch đi khám bác sĩ. Đó là một cái cớ để thoát khỏi việc đáp ứng yêu cầu.
Đó là một lời nói dối vô hại. Bạn tự nhủ rằng không phải như thể bạn đang làm tổn thương ai đó. Có những tội lỗi tồi tệ hơn nhiều so với việc nói dối về sự sẵn lòng của bạn.
Nhưng nó mang lại hậu quả. Khi bạn nói những lời nói dối nhỏ nhặt, vô hại này, bạn đang làm xói mòn ý thức về quyền lực cá nhân của mình. Bạn rèn luyện bản thân để sợ những gì người khác có thể nghĩ về lập luận của bạn.
Ví dụ: giả sử lý do thực sự khiến bạn từ chối người yêu cầu là đơn giản là bạn không thích lái xe đến sân bay. Ngoài ra, bạn muốn tránh bị gọi là người “taxi” – người mà mọi người đều hướng đến khi họ cần đi nhờ xe.
Đây là cách bạn có thể bày tỏ những cảm xúc này khi ai đó yêu cầu bạn đưa họ đến sân bay.
- Tôi không muốn lái xe đến sân bay vì tôi không thể chịu được giao thông trên đường cao tốc.”
- Tôi không muốn lái xe đến sân bay vì đi và về sẽ mất ba tiếng đồng hồ.”
- Tôi đã có một tuần tồi tệ và đã lên kế hoạch để thư giãn ngày hôm nay. Vì vậy, tôi sẽ nói không.
- Tôi sẽ không đi. Tôi không muốn trở thành người mà mọi người yêu cầu đưa họ đến sân bay.”
Nhìn bề ngoài, những phản ứng này có vẻ bất lịch sự. Nhưng không, bạn đang thẳng thắn, điều này thể hiện sự tôn trọng. Bạn đang cho người yêu cầu thấy rằng bạn đánh giá cao họ đến mức thẳng thắn. Bạn tin tưởng rằng người kia sẽ tôn trọng cảm xúc của bạn và tôn trọng mong muốn của bạn về vấn đề này.
Nhưng quan trọng nhất, bạn rèn luyện bản thân để tin tưởng vào thẩm quyền của chính mình. Thay vì nói dối về sự sẵn sàng của bạn và cảm thấy tội lỗi khi làm như vậy, bạn phát triển ý thức mạnh mẽ về quyền tự quyết cá nhân. Bạn học cách dựa vào lý lẽ của chính mình khi quyết định đồng ý hay từ chối các yêu cầu và lời mời.
Khi bạn phát triển và củng cố sự tự tin và kiên quyết này, bạn sẽ ít quan tâm đến cách người yêu cầu phản ứng với việc bạn từ chối. Bạn sẽ nhận ra rằng miễn là bạn từ chối yêu cầu một cách nhã nhặn, trung thực và tôn trọng thì phản ứng của người yêu cầu không thuộc trách nhiệm của bạn.
#8: ĐƯA RA MỘT GIẢI PHÁP THAY THẾ
Không ai thích bị bỏ mặc. Khi bạn nói không, hãy cung cấp cho người yêu cầu một lựa chọn khác. Nó sẽ giúp giảm bớt sự thất vọng của anh ấy hoặc cô ấy về sự bất lực hoặc không sẵn lòng giúp một tay của bạn.
Ví dụ: giả sử John, một đồng nghiệp, ghé qua văn phòng của bạn và nhờ bạn giúp anh ấy thực hiện một dự án. Bạn đang bận rộn với những trách nhiệm liên quan đến công việc của mình, và do đó, bạn có kế hoạch từ chối anh ấy. Nhưng thay vì bỏ mặc anh ấy với câu trả lời đơn giản là “không”, bạn muốn cho anh ấy một lựa chọn khác.
Các lựa chọn thường xuất hiện dưới hình thức đề cập đến những người khác có thể giúp đỡ thay cho bạn. Ví dụ:
Tôi sẽ không giúp anh được việc này, John. Nhưng anh có thể hỏi Tony. Tôi biết anh ấy đang có nhiều thời gian, và có thể giúp anh.
Tôi muốn giúp đỡ, nhưng tôi bị ngập đầu cho đến 4 giờ chiều. Nếu việc này không thể chờ đợi, hãy hỏi Shelley. Cô ấy có thể sẵn sàng giúp bạn ngay bây giờ.”
Dự án của bạn nghe có vẻ phức tạp, John. Tôi đang tập trung vào các việc của mình và không muốn bỏ ngang bây giờ. Nhưng tôi biết Mark và Sandra đang tìm kiếm một cơ hội thử thách .”
Nếu bạn hiện đang giúp người yêu cầu thực hiện một nhiệm vụ hoặc dự án khác, thì các tùy chọn cũng có thể ở dạng một trong hai hoặc một quyết định. Ví dụ:
John, tôi hầu như không thể ngẩng đầu để giúp bạn với Dự án ABC. Tôi có thể tiếp tục giúp bạn với cái cũ hoặc giúp bạn với cái mới này. Nhưng không phải cả hai. Bạn muốn tôi làm cái nào hơn?”
Nếu việc trợ giúp người yêu cầu cần phải xử lý nhiều tác vụ, hãy đề nghị xử lý một số lượng nhỏ hơn như một giải pháp thay thế. Ví dụ:
John, tôi muốn giúp anh, nhưng tôi không có thời gian để soạn bài PowerPoint, đào tạo các chuyên gia và quản lý nhóm Intern. Nhưng tôi rất vui được thuyết trình bài PowerPoint cho anh. Như vậy ổn chứ?”
Cách tiếp cận này không chỉ hiệu quả trong môi trường văn phòng. Nó có thể áp dụng với bạn bè, thành viên gia đình, hàng xóm và thậm chí cả người lạ. Bằng cách cung cấp cho người yêu cầu một giải pháp thay thế, bạn đang cho họ thấy rằng bạn quan tâm. Bạn cũng đang giảm bớt sự thất vọng của người yêu cầu khi nghe bạn từ chối yêu cầu của họ.
Hãy ghi nhớ, bạn không nợ các lựa chọn thay thế của người yêu cầu. Đó chỉ là một hành động thiện chí. Chỉ có bấy nhiêu thôi. Nhưng rất có thể phương án thay thế mà bạn đưa ra, cho dù đó là giới thiệu người yêu cầu đến người khác hay đề nghị giúp đỡ ở mức độ thấp hơn, sẽ được đánh giá cao.
#9: ĐỀ XUẤT NGƯỜI KHÁC CÓ TRÌNH ĐỘ TỐT HƠN
Đôi khi, bạn sẽ nhận được các yêu cầu được người khác xử lý tốt hơn. Từ chối những yêu cầu này là tốt cho tất cả các bên. Bạn có thể tiết kiệm thời gian và có thể tập trung vào các dự án và sở thích của riêng mình; người yêu cầu nhận được sự trợ giúp chuyên biệt mà họ cần; và người mà bạn giới thiệu với người yêu cầu sẽ có cơ hội thể hiện trình độ của mình.
Có nhiều lý do để giới thiệu người yêu cầu cho người khác. Ví dụ, bạn có thể làm như vậy vì bạn biết ai đó có nhiều kinh nghiệm hơn bạn trong vấn đề này.
Đây là một ví dụ: giả sử bạn là người quản lý và đồng nghiệp của bạn, Stephen yêu cầu bạn xem xét phân tích tài chính của anh ấy về một dự án cụ thể. Bạn không phải là một chuyên gia về chủ đề này. Nhưng may mắn cho Stephen, bạn biết ai đó. Bạn có thể trả lời như sau:
Tôi không muốn đảm nhận việc này vì tôi kém hiểu biết về khía cạnh tài chính. Nhưng Toby trong bộ phận kế toán là một tay cừ khôi với thứ này. Yêu cầu anh ta xem qua phân tích của bạn. Nói với anh ấy là tôi đã giới thiệu bạn đến gặp anh ấy.
Một lần nữa, bạn sẽ không bỏ mặc Stephen mà không có lựa chọn nào khác. Bạn đang hướng anh ta đến một người có thể giúp anh ta tốt hơn. Và bạn đang làm trơn tru phần giới thiệu bằng cách bảo anh ấy nhắc tên bạn với Toby.
Đôi khi, nên giới thiệu người yêu cầu với người khác đang làm việc trong một dự án tương tự hoặc có cùng sở thích.
Bằng cách giới thiệu người yêu cầu với người khác – đặc biệt là người có trình độ tốt hơn bạn hoặc có chung mối quan tâm với người yêu cầu – bạn đang giúp đỡ mặc dù bạn đang từ chối yêu cầu của họ. Đó là một cách tuyệt vời để nói không mà không cảm thấy tội lỗi. Và bằng cách chỉ cho người yêu cầu một đối tác hoặc tài nguyên phù hợp hơn, bạn đang giúp đỡ họ.
#10: MÔ TẢ SỰ THIẾU NGUỒN LỰC CỦA BẠN
Đây là một trong những cách thuận lợi để nói không. Nó khiến người yêu cầu không còn chỗ để gây áp lực buộc bạn phải đáp ứng yêu cầu của họ.
Cụ thể như sau:
Giả sử danh sách việc cần làm của bạn chứa đầy các nhiệm vụ và dự án sẽ chiếm phần lớn thời gian trong ngày. Bạn biết trước điều này vì bạn rất giỏi trong việc ước tính lượng thời gian cần thiết để hoàn thành các nhiệm vụ khác nhau.
Bây giờ, giả sử bạn của bạn nhờ bạn giúp chuyển văn phòng. Bạn nghi ngờ việc đi về sẽ mất ít nhất ba tiếng đồng hò. Không có cách nào bạn có thể xoay sở với mớ việc cần làm hôm nay. Bạn phải từ chối yêu cầu của bạn mình.
Một cách để làm điều đó là chỉ cần nói “Tôi không có đủ thời gian để phụ bạn chuyển đồ.” Nhưng điều đó có thể khiến bạn của bạn cố gắng thương lượng: “Thôi nào, chỉ mất một giờ thôi. Bạn có thể dành ra một giờ, phải không?”
Bạn có thể trả lời một cách chính đáng, “Một tiếng hả?! Sẽ mất ít nhất ba tiếng đó.”
Tại thời điểm đó, bạn của bạn có thể phản đối, “Để tôi nói bạn nghe điều này. Hãy giúp tôi trong một giờ đầu tiên và sau đó bạn có thể rời đi.
Và tiếp tục nói đi nói lại.
Bạn có thể rút ngắn quá trình này bằng cách mô tả công việc hôm nay của mình cho bạn mình và giải thích lý do tại sao bạn không có đủ thời gian để giúp đỡ. Ví dụ, bạn có thể nói:
Tôi rất sẵn lòng giúp đỡ vào bất kỳ ngày nào khác. Nhưng hôm nay thật tệ, tôi có hai dự án lớn đến hạn báo cáo lúc 5:00 chiều. Mỗi báo cáo sẽ mất hai tiếng để làm. Hôm nay tôi cũng có ba cuộc họp, mỗi cuộc họp sẽ kéo dài ít nhất 45 phút và có thể lâu hơn. Và tôi có một cuộc gọi hội nghị chiều nay, sẽ kéo dài 30 phút. Tôi thực sự không có thời gian để giúp bạn chuyển đồ ngày hôm nay.
Để phương pháp này hiệu quả và không có cảm giác tội lỗi, bạn thực sự cần phải có một ngày bận rộn phía trước. Nói cách khác, đừng chỉ làm cho mọi thứ có vẻ bận rộn.
Bằng cách mô tả chi tiết tình trạng thiếu nguồn lực của mình, bạn đang cho người yêu cầu biết rằng bạn có các trách nhiệm khác. Từ bỏ những trách nhiệm này không phải là một lựa chọn cho bạn. Trong khi đó, người yêu cầu không cảm thấy như thể bạn đang từ chối họ. Ngược lại, rõ ràng là bạn thực sự không sẵn sàng giúp một tay.
Rất ít người yêu cầu sẽ cố gắng thương lượng với bạn hoặc buộc bạn phải giúp đỡ khi họ hiểu những gì bạn muốn.
HÃY NHỚ RẰNG: BẠN KHÔNG CHỊU TRÁCH NHIỆM VỀ PHẢN ỨNG CỦA NGƯỜI KHÁC
Một trong những trở ngại lớn nhất mà những người thích chiều lòng người khác phải vượt qua là cảm thấy có trách nhiệm với cảm xúc của người khác. Họ sợ rằng việc từ chối sẽ khiến người yêu cầu thất vọng và tức giận. Nỗi sợ hãi này khiến họ thường xuyên đặt ưu tiên của người khác lên trên ưu tiên của mình.
Xu hướng này có thể bắt nguồn từ một số yếu tố. Ví dụ, cá nhân có thể rất muốn được người khác thích. Anh ấy hoặc cô ấy có thể tìm kiếm sự xác nhận từ những người khác và nói đồng ý là con đường dễ dàng nhất để đạt được điều đó. Hoặc người chiều lòng mọi người có thể có hình ảnh thấp về bản thân và tin rằng hạnh phúc của người khác quan trọng hơn hạnh phúc của chính mình.
Vì vậy, họ nói có, ngay cả khi nói không /từ chối rõ ràng là một lựa chọn tốt hơn.
Nếu bạn muốn học cách nói không một cách tự tin và không cảm thấy tội lỗi, thì điều quan trọng là bạn phải thiết lập ranh giới cảm xúc. Bạn phải tránh cảm thấy phải chịu trách nhiệm về cảm xúc của người khác và tha thứ cho bản thân là nguyên nhân gây ra phản ứng tiêu cực của họ.
Miễn là bạn từ chối yêu cầu một cách nhã nhặn và tôn trọng, bạn sẽ không cảm thấy phải chịu trách nhiệm nếu người yêu cầu phản ứng kém. Bạn không phải là nguyên nhân khiến người đó đau khổ và tức giận, ngay cả khi họ cố gắng thuyết phục bạn bằng cách khác. Những cảm xúc này được sinh ra từ những hoàn cảnh nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn.
Ví dụ, người yêu cầu có thể đang trải qua một ngày tồi tệ và việc bạn từ chối giúp đỡ chính là yếu tố cốt lõi khiến họ bỏ cuộc. Hoặc người yêu cầu có thể đang trải qua căng thẳng tột độ do lập kế hoạch kém từ phía họ. Hoặc người yêu cầu có thể đã có một cuộc tranh cãi với người quan trọng của họ và những cảm xúc bắt nguồn từ sự tương tác đó cuối cùng sẽ lan sang mối quan hệ khác.
Cuối cùng, bạn không kiểm soát được cảm xúc của người khác, và do đó không thể đổ lỗi cho phản ứng của họ.
Không cần phải nói rằng cố ý làm tổn thương ai đó là một vấn đề hoàn toàn khác. Nếu bạn thô lỗ hoặc thiếu tôn trọng, hãy mong đợi một phản ứng tiêu cực và thậm chí là thù địch. Bất ổn sinh ra bất ổn.
Nhưng nếu bạn tỏ ra lịch sự, thẳng thắn và chân thành khi từ chối yêu cầu và người yêu cầu phản hồi một cách thù địch, hãy bỏ qua. Những cảm giác tiêu cực thúc đẩy sự hiếu chiến đến từ một nơi bên trong anh ấy hoặc cô ấy mà bạn không có thẩm quyền.
THỜI GIAN VÀ QUYỀN LỢI CỦA BẠN LÀ CÓ GIÁ TRỊ
Những người thích chiều lòng người khác thường ưu tiên nhu cầu của người khác trước nhu cầu của họ vì họ cảm thấy thời gian, sở thích, ý kiến và mục tiêu của mình ít giá trị hơn. Tôi biết điều này từ kinh nghiệm. Đó là cách tôi từng nghĩ.
Đây là một vấn đề hình ảnh bản thân.
Một người đấu tranh với hình ảnh bản thân thấp cho rằng người khác quan trọng hơn mình. Do đó, cá nhân này thiếu tự tin để hành động vì lợi ích cá nhân. Và điều đó khiến bản thân khó từ chối.
Điều quan trọng là bạn phải nhận ra giá trị của chính mình. Đây không chỉ là vấn đề xây dựng lòng tự trọng. Nhận ra giá trị của bạn đặt bạn ngang hàng với mọi người xung quanh. Cuối cùng, nó buộc bạn phải thừa nhận rằng thời gian, sở thích, quan điểm và mục tiêu của bạn cũng đáng giá như của người khác.
Khi bạn chấp nhận hoàn cảnh này là sự thật, bạn sẽ thấy việc từ chối các yêu cầu trở nên dễ dàng hơn mà không cảm thấy tội lỗi. Và quan trọng là bạn sẽ có thể làm như vậy mà không cần băn khoăn liệu quyết định của mình có được người yêu cầu chấp thuận hay không.
Khi bạn có ý thức mạnh mẽ về giá trị bản thân, tự nhiên bạn sẽ cảm thấy tự tin hơn. Và điều đó có thể cho bạn can đảm để giữ vững lập trường khi đối mặt với sự thao túng hoặc đe dọa về mặt cảm xúc.
NÓI KHÔNG KHÔNG BIẾN BẠN LÀ NGƯỜI XẤU
Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao bạn cảm thấy tội lỗi sau khi nói không với ai đó chưa? Không phải vì bạn là người xấu. Đó không phải là vì bạn đã làm điều gì đó sai trái hoặc vi phạm người yêu cầu.
Đó là một phản ứng đã học được, một phản ứng đã ăn sâu vào tâm trí chúng ta qua cả cuộc đời được tuyên truyền, chỉ dạy.
Nghĩ lại khi bạn còn là một đứa trẻ. Bạn có nhớ nói không dễ dàng như thế nào không? Bạn không lo lắng về cảm xúc của người khác. Bạn cũng không quan tâm đến các vấn đề nghi thức. Nếu bạn không muốn làm điều gì đó, bạn đã nói như vậy. Và bạn đã không vòng vo hay tranh giành để đưa ra những lời bào chữa. Bạn đã trả lời bằng một từ “không” đơn giản, dứt khoát.
Quay lại thời ở trường trung học. Bạn đã nhận được rất nhiều phản hồi tiêu cực trong nhiều năm qua vì đã từ chối và bây giờ bạn do dự trước khi làm như vậy. Thứ hai, bạn đoán quyết định từ chối yêu cầu của mình vì bạn sợ xúc phạm hoặc chọc giận mọi người. Và thường xuyên hơn không, cuối cùng bạn nói đồng ý chỉ để tránh kết quả đó.
Hãy nhảy về phía trước vài năm nữa. Bây giờ bạn đang tập trung vào sự nghiệp của bạn. Đến thời điểm này, bạn đã phải chịu đựng cả đời những phản hồi khiển trách bạn ích kỷ, keo kiệt và không sẵn lòng giúp đỡ. Bạn đã nhiều lần được nói rằng từ chối yêu cầu trợ giúp là thô lỗ và thiếu tôn trọng. Phản hồi lâu dài này đã khiến bạn nghĩ rằng mọi từ “không” đều đáng bị nghi ngờ.
Không có gì ngạc nhiên khi rất nhiều người trong chúng ta bước vào tuổi trưởng thành với niềm tin rằng nói không với người khác khiến chúng ta trở thành người xấu!
Trên thực tế, tùy thuộc vào hoàn cảnh của bạn, nói không có thể phù hợp hơn nói có. Ví dụ: giả sử bạn đã lên kế hoạch ăn trưa với một người bạn. Một đồng nghiệp ghé qua văn phòng của bạn và nhờ bạn giúp cô ấy thực hiện một dự án. Vấn đề là, giúp cô ấy sẽ yêu cầu bạn hủy bỏ – hoặc ít nhất là hoãn lại – bữa ăn trưa của bạn.
Trong tình huống này, việc từ chối đồng nghiệp không khiến bạn trở thành người xấu. Trên thực tế, làm như vậy là phù hợp vì nó cho phép bạn thực hiện một cam kết trước đó.
Đôi khi, người ta có thất vọng, hoặc thậm chí tức giận vì bạn từ chối giúp đỡ họ không? Tất nhiên rồi. Nhưng hãy nhớ rằng, bạn không thể kiểm soát phản ứng của người khác. Tất cả những gì bạn có thể làm là nói không một cách đĩnh đạc và chân thành.
Hãy nhớ rằng công việc của bạn không phải là xoa dịu người yêu cầu. Hơn nữa, việc từ chối đặt ưu tiên của họ lên trên ưu tiên của bạn không khiến bạn trở thành một người khó chịu. Nó làm cho bạn ý thức về các lợi ích và nghĩa vụ cạnh tranh, đồng thời khuyến khích bạn quản lý chúng một cách hợp lý với khả năng sẵn có hạn chế của bạn.
BẮT ĐẦU TỪ VIỆC NHỎ
Học cách nói không một cách tự tin cũng giống như áp dụng bất kỳ thói quen mới nào. Tốt nhất là bắt đầu từ việc nhỏ. Hãy tận dụng những “chiến thắng dễ dàng” ngay từ đầu và dần quen với việc tin tưởng vào niềm tin của chính bạn. Bạn sẽ dần củng cố ý thức về quyền lực cá nhân của mình.
Làm thế nào để bạn bắt đầu với những cái không nhỏ? Hãy để mắt đến các cơ hội tại các cửa hàng bán lẻ. Ví dụ: nhân viên bán hàng tại cửa hàng quần áo có thể yêu cầu bạn đăng ký tài khoản tín dụng của cửa hàng và tiết kiệm 15% trong quá trình này. Hãy từ chối một cách lịch sự, ngay cả khi bạn bị cám dỗ bởi khoản tiết kiệm đã hứa.
Giả sử bạn đang xếp hàng ở Starbucks và nhân viên pha chế hỏi bạn có muốn ăn bánh sừng bò với cà phê không. Nói không, ngay cả khi bạn bắt đầu chảy nước miếng khi nghĩ đến.
Nhân viên bán lẻ đã quen với việc nghe “không”. Họ nghe nó hàng trăm lần mỗi ngày. Họ sẽ không thất vọng, tức giận hoặc bị xúc phạm nếu bạn từ chối lời mời của họ. Trong khi đó, bạn sẽ được “đào tạo” miễn phí để trở nên quyết đoán hơn.
Tiếp theo, hãy tìm cơ hội để nói không với những người đang nghe điện thoại. Ví dụ: giả sử ai đó gọi cho bạn một cách lạnh lùng và cố gắng bán cho bạn một lượt chia sẻ thời gian. Trân trọng từ chối lời đề nghị. Nếu họ vẫn tiếp tục, hãy nhắc lại quyết định của bạn và thông báo cho nhân viên bán hàng rằng bạn định cúp điện thoại.
Giả sử bạn nhận được một cuộc điện thoại và người gọi yêu cầu bạn tham gia vào một cuộc khảo sát. Đây là một cơ hội khác để bạn rèn luyện tính quyết đoán. Nói với người gọi là không, cảm ơn họ về cuộc gọi, chúc họ ngủ ngon và cúp máy.
Học cách nói không trong những tình huống “rủi ro thấp” này cho phép bạn từ từ xây dựng sự tự tin của mình. Bạn có thể thận trọng chuyển sang các tình huống rủi ro cao hơn khi sự tự tin của bạn tăng lên.
Cách tiếp cận này cho phép thói quen ăn sâu vào tâm trí bạn. Bạn càng tự tin và tin tưởng vào niềm tin của mình, bạn càng dễ dàng nói không với mọi người – ngay cả khi họ trở nên tức giận, cố chấp và thao túng cảm xúc.
Nếu bạn muốn học cách: Trở nên tốt hơn
Đạt được nhiều hơn, và
Luôn thấy bình an, mạnh mẽ hơn,
Hãy đăng ký nhận newsletter từ trang của mình, giangluong.com
